Vitamin D và gãy xương

Hôm qua tôi bàn về chuyện "người đẹp và thông minh", nhưng có người phàn nàn rằng đề tài đó chẳng có ích gì, mà còn nhảm nhí. Nhảm khí hay không thì tôi không chắc, vì thấy họ bỏ ra cả 10 năm trời để đo IQ hàng vạn người, nên cũng muốn nói vài câu như là một entry trong nhật kí điện tử này. Đề tài đó lúc nào cũng gây chia rẽ, nên hôm nay tôi bàn chuyện thiết thực hơn: đó là chuyện vitamin D.

Mối liên hệ giữa vitamin D và gãy xương càng ngày càng “nóng” trên các diễn đàn y khoa quốc tế. Có hai phái trong sự tranh luận về lợi ích của vitamin D đến loãng xương. Một bên là những chuyên gia tên tuổi tin rằng bổ sung vitamin D sẽ làm giảm nguy cơ gãy xương. Một bên cũng gồm những chuyên gia có uy tín cao lại cho rằng bổ sung vitamin D chẳng đem lại lợi ích gì đáng kể cho xương. Nhưng cả hai phe đều nhất trí vitamin D không có hại, mà có thể đem lại nhiều lợi ích cho việc phòng chống các bệnh mãn tính khác như ung thư, tiểu đường, tim mạch, v.v…

XEM THÊM: Trả lời phỏng vấn trực tuyến

Tuần này, một nghiên cứu mới công bố lại châm ngòi cho sự tranh luận về mối liên hệ giữa vitamin D và gãy xương. Một nhóm nghiên cứu ở Đại học Zurich và Đại học Harvard thực hiện một phân tích tổng hợp (meta-analysis) tất cả những nghiên cứu lâm sàng trong quá khứ về hiệu quả của vitamin D trong việc phòng chống gãy xương. Họ tìm được 12 nghiên cứu randomized controlled clinical trials (RCTs) với 42,279 bệnh nhân. Kết quả phân tích (khá phức tạp) cho thấy:

(a) Vitamin D giảm nguy cơ gãy xương ngoài xương đốt sống khoảng 14% (RR 0.85, 95%CI 0.77 -- 0.96).

(b) Đối với cổ xương đùi, vitamin D giảm nguy cơ gãy xương 9%, nhưng không có ý nghĩa thống kê vì 95%CI dao động từ 0.78 đến 1.05.

(c) Có 9 nghiên cứu sử dụng liều lượng vitamin D cao (400 IU/ngày) và kết quả cho thấy viatmin D giảm nguy cơ gãy xương 20% (RR 0.80; 95% CI 0.72 – 0.89). Đối với cổ xương đùi, có 5 nghiên cứu, và kết quả là RR 0.82 (95%CI 0.69 – 0.97). Danh sách 9 nghiên cứu đó tôi copy lại dưới đây để làm tư liệu (quí).

Họ kết luận “Nonvertebral fracture prevention with vitamin D is dose dependent, and a higher dose should reduce fractures by at least 20% for individuals aged 65 years or older”.

Một kết luận đầy tự tin! Họ dám sử dụng chữ “should”! Lại còn “at least 20%” (tối thiểu 20%) nữa chứ! Hiếm thấy có nhóm nghiên cứu nào can đảm như thế!

Chúng tôi (tôi và Nguyên) thử phân tích lại bằng mô hình Bayesian thì thấy xác suất mà vitamin D giảm nguy cơ gãy xương 20% trở lên chỉ bằng 0.44; đối với gãy cổ xương đùi, xác suất mà vitamin D giảm nguy cơ gãy xương 20% trở lên chỉ 0.36. Nếu lấy tiêu chí giảm 20% để phát biểu có hiệu quả lâm sàng thì kết quả trên đây cho thấy vitamin D tuy giảm nguy cơ gãy xương, nhưng ảnh hưởng rất khiêm tốn.

Chúng tôi sẽ có một vài hàng bình luận về công trình này cho tập san Archives of Internal Medicine.

NVT

Ref: Bischoff-Ferrari H, et al. Prevention of nonvertebral fractures with oral vitamin D and dose dependency. Arch Int Med 2009; 169:551-61.

Bạn nào muốn kiểm tra xem họ phân tích đúng hay sai có thể sử dụng R để kiểm chứng số liệu dưới đây. Bảng 1 là số liệu về nonvertebral fractures; bảng 2 là hip fracture.

Nonvertebral fractures:Lyons (2007): 202/1725 209/1715
Jackson (2006): 146/11448 186/11412
Flicker (2005): 25/313 35/312
Pfeifer (2008): 9/121 16/121
Trivedi (2003): 43/1345 62/1341
Chapuy (2002): 97/393 55/190
Pfifer (2000): 3/70 6/67
Dawson-Hughes (1997): 11/187 26/202
Chapuy (1994): 255/1176 308/1127


Hip fracture:Lyons (2007): 112/1725 104/1715
Jackson (2006): 146/11448 186/11412
Trivedi (2003): 21/1345 24/1341
Chapuy (2002): 27/393 21/190
Chapuy (1994): 137/1176 178/1127

Mỗi bảng số liệu được liệt kê qua 4 cột. Cột 1 là tên tác giả đầu; cột 2 là năm thực hiện; cột 3 là số ca gãy xương / số bệnh nhân của nhóm được bổ sung vitamin D; cột 4 là số ca gãy xương / số bệnh nhân của nhóm placebo.

Làm thử:

library(rmeta)
library(meta)
fx.vitd = c(202, 146, 25, 9, 43, 97, 3, 11, 255)
n.vitd = c(1725, 11448, 313, 121, 1345, 393, 70, 187, 1176)
fx.control = c(209, 186, 35, 16, 62, 55, 6, 26, 308)
n.control = c(1715, 11412, 312, 121, 1341, 190, 67, 202, 1127)
nonvertfx = data.frame(fx.vitd, n.vitd, fx.control, n.control)
meta = metabin(fx.vitd, n.vitd, fx.control, n.control, sm="RR", meth="I")
print(meta)
metabias(meta)

# hip fx
fx.vitd = c(112, 146, 21, 27, 137)
n.vitd = c(1725, 11448, 1345, 393, 1176)
fx.control = c(104, 186, 24, 21, 178)
n.control = c(1715, 11412, 1341, 190, 1127)
hipfx = data.frame(fx.vitd, n.vitd, fx.control, n.control)
meta = metabin(fx.vitd, n.vitd, fx.control, n.control, sm="RR", meth="I")
print(meta)
metabias(meta) # test for bias in funnel plot
plot(meta)

Share on Google Plus

About Dat le