Bệnh tâm căn Hysteria: chẩn đoán và điều trị?
1. Định nghĩa:
Hysteria là một bệnh tâm căn, tức là một bệnh căn nguyên tâm lý, xuất hiện sau những sang chấn tâm thần trên một nhân cách có những điểm riêng nhưng nói chung là yếu.
2. Chẩn đoán:
2.1. Lâm sàng:
2.1.1. Các biểu hiện cơ thể:
a) Các cơn Hysteria:
* Cơn quá động:
- Cơn co giật:
+ Xuất hiện lúc có người ở xung quanh.
+ Biết trước cơn, chuẩn bị tư thế nằm hay ngã.
+ Cơn kéo dài.
+ Ý thức không bị rối loạn nặng.
+ Sau cơn tỉnh ngảy.
- Cơn kích động xúc động: vùng chạy, leo trèo, cười khóc, chịu tác dụng của ám thị.
* Cơn thiểu động: cơn ngất, cơn ngủ.
b) Các rối loạn vận động:
* Hiện tượng quá động:
- Hay gặp run, run tăng khi chú ý.
- Biểu hiện khác: lắc đầu, gật đầu, múa giật, múa vờn.
* Hiện tượng thiểu động:
- Liệt tay chân.
- Rối loạn cơ quan phát âm.
c) Rối loạn cảm giác:
- Mất, giảm hoặc tăng cảm giác, thường là cảm giác nông.
- Không theo đúng quy luật phân phối của rễ và dây thần kinh cảm giác.
d) Rối loạn giác quan:
* Mù Hysteria:
- Đột ngột, hoàn toàn.
- Đáy mắt bình thường, phản xạ ánh sáng tốt.
- Mắt còn linh hoạt.
* Điếc Hysteria: với tiếng động mạnh, bất ngờ, BN còn phản xạ nhắm mắt hay giãn đồng tử.
e) Rối loạn nội tặng thực vật:
- Cơn nóng bừng.
- Cơn lạnh.
- Run
- Đau bụng.
- Đau ngực...
2.1.2. Các biểu hiện tâm thần:
- Rối loạn phân ly:
+ Quên phân ly: quên thuận chiều.
+ Cơn trốn nhà phân phân ly.
- Rối loạn nhiều nhân cách.
- Rối loạn giải thể nhân cách:
+ Tri giác sai về đặc điểm cơ thể (rối loạn sơ đồ cơ thể): không có tim phổi...
+ Tri giác sai về đặc điểm tâm lý: cảm xúc ý nghĩ, tác phong thay đổi; cái “ta” đã mất hay chia đôi...
2.2. Chẩn đoán xác định: dựa vào.
- Có sang chấn tâm thần hay hoàn cảnh xung đột gây bệnh.
- Nhân cách bệnh histeria:
* Tiêu chuẩn chẩn đoán nhân cách bệnh Histeria: ít nhất 4/8 biểu hiện:
(1) Tìm kiếm hoặc đòi hỏi dai dẳng sự đảm bảo, tán đồng khen ngợi.
(2) Điệu bộ, hành vi quyến rũ không thích hợp.
(3) Bận tâm thái quá về thương tích cơ thể.
(4) Biểu lộ cảm xúc quá mức.
(5) Khó chịu khi không được xem là trung tâm chú ý của mọi người.
(6) Biểu lộ cảm xúc hời hợt, dễ thay đổi.
(7) Hành vi nhằm đạt được sự thoả mãn ngay lập tức.
(8) Văn phong cực kỳ gây ấn tượng nhưng nội dung nghèo nàn.
- Triệu chứng lâm sàng: rối loạn chức năng:
+ Triệu chứng xuất hiện đột ngột, lên mức tối đa ngay sau khi có sang chấn, không có quá trình tiến triển, không theo quy luật nào (quy luật chi phối của TK)
+ Triệu chứng xuất hiện đơn độc, không có t/chứng kèm theo để thành 1 hội chứng nhất định
+ Các triệu chứng thần kinh không phù hợp với định khu giải phẫu và không có tổn thương thực thể kèm theo.
- Áp dụng đúng đắn liệu pháp tâm lý thì bệnh khỏi nhanh.
2.3. Chẩn đoán phân biệt: với các bệnh thực thể.
- Nhiều khi rất khó.
- Phải đánh giá chính xác các triệu chứng của bệnh tâm căn Histeria, tìm chỗ khác biệt với các triệu chứng của các bệnh thực thể và bệnh tâm thần khác.
- Phải hiểu biết rộng về các chuyên khoa khác, nhất là khoa TK và khoa nội. Nếu chưa chắc chắn thì phải hội chẩn với các chuyên khoa có liên quan.
- Phải nhớ rằng bệnh tâm căn có thể kết hợp với các bệnh thực thể khác. Vì vậy, có triệu chứng thực thể nhẹ nhưng vẫn chưa loại trừ chẩn đoán Histeria được và khi có triệu chứng của Histeria rõ ràng thì vẫn phải theo dõi bệnh thực thể có kèm theo.
3. Điều trị:
- Chủ yếu bằng LIỆU PHÁP TÂM LÝ.
+ Thường chỉ cần dùng liệu pháp ám thị khi thức Là mục đích: cắt cơn phân ly.
+ Gặp trường hợp khó hoặc khi tuyến trước áp dụng liệu pháp trên nhưng không có kết quả thì phải dùng liệu pháp ám thị trong giấc ngủ thôi miên.
+ Trong LPTL cần chú ý thái độ đối với BN:
· Tuyệt đối không được xem thường BN nhất là không được xem đó là BN giả bệnh và có thái độ chế giễu, bỏ rơi, hắt hủi.
· Tránh thái độ quá chiều chuộng, quá lo lắng, theo dõi quá chặt chẽ, vô tình ám thị cho BN về mức độ trầm trọng của bệnh.
- Liệu pháp nhận thức – hành vi:
+ Mục đích: điều chỉnh nhân cách.
+ Đây là 1 bệnh của nhân cách yếu, cần điều trị LPTL lâu dài, động viên mặt tích cực nhân cách của BN, khắc phục mặt tiêu cực. Liên hệ chặt chẽ với gia đình, đoàn thể để thay đổi cách sinh hoạt, công tác...giúp BN rèn luyện nhân cách ngày càng vững vàng.
- Liệu pháp thư giãn, luyện tập, lao động: Tuỳ theo tình hình cụ thể mà áp dụng các biện pháp tăng cường cơ địa, điều chỉnh hoạt động thần kinh cao cấp, an thần, giải trí, lao động... (chữa bệnh toàn diện)
- Điều trị phối hợp:
+ Thuốc giải lo âu, liều thấp, ngắn hạn, đề phòng lạm dụng.
Có thể dùng châm cứu, điện châm rất có tác dụng trong khi ám thị để làm mất các triệu chứng rối loạn vào vận động, cảm giác, giác quan
0 nhận xét:
Đăng nhận xét